Prof. dr hab. n. med. Jerzy Krupiński - fragment wykładu wygłoszonego podczas sympozjum w Rajgrodzie 9-11 czerwca 2005

INSTRUMENTY ROTACYJNE.

„DEKALOG” - OBOWIĄZUJE WIERZĄCYCH I NIEWIERZĄCYCH”

1. Nigdy nie wolno stosować siły. Instrumenty te wymagają stosowania biernej techniki pracy. Nacisk na instrument musi być mniejszy niż siła potrzebna do złamania przy rysowaniu naostrzonym ołówkiem nr 2b.

2. Jeżeli instrument napotyka opór, należy natychmiast przerwać pracę i zanim ponownie rozpoczniemy pracę, rozszerzamy koronową część (Gatesy, instrumenty typu shaping - Sx, S1, S2), i następnie wchodzimy do dalszej częci kanału używając palcowego stalowego instrumentu o zbieżności 2%. Należy zastosować instrument o rozmiarze mniejszym niż nr 15.

3. Kanały w korzeniach: mesjalnym policzkowym zębów trzonowych górnych,  mesjalnym trzonowców dolnych, wszystkich przedtrzonowców,  siekaczach dolnych  -  mogą nagle ��czyć się pod kątem ostrym.

Jeżeli opracowujemy dwa kanały w jednym korzeniu, możemy mieć sytuację dość niebezpieczną - kanały zwykle w 1/3 wierzchołowej schodzą się razem - jest to miejsce niezwykle niebezpieczne dla instrumentu rotacyjnego - najczęstsza przyczyna złamania instrumentu. W takich przypadkach należy najpierw opracować na pełną długość roboczą kanał prostszy i wypełnić go a następnie opracowaćpozostały kanał do miejsca połączenia (łatwiej to miejsce znaleźć, ponieważ natrafimy na wypełnienie). Jeżeli tego nie zrobimy to instrument NiTi natrafiając na miejsce połączenia zmienia nagle kierunek i ulegnie złamaniu. Jest to najczęstsza przyczyna łamania instrumentów rotacyjnych w tych korzeniach

4. Niebezpieczne są również kanały zakrzywione pod kątem około 60 stopni o małym promieniu (na krótkim odcinku). Takie zakrzywienia najczęściej znajdujemy na 3 do 4 mm przed długością roboczą w kanałach dystalnych dolnych trzonowców i w kanale podniebiennym pierwszego zęba trzonowego gónego.

5. Zmęczenie instrumentu.. Składa się na to wiele czynników: sekwencja użycia instrumentów, stopieńzakrzywienia kanału, zwapnienia w obrębie kanału, siła nacisku na instrument itd. Przechodząc do pracy z instrumentów stalowych palcowych na NITi koniecznie należy to przećwiczyć na zębach usuniętych - najlepiej „pod okiem” doświadczonego lekarza.

6. Wytworzenie stopnia w kanale powoduje, że instrument NiTi ulegnie w tym miejscu zakrzywieniu i złamaniu. Dlatego do pokonania tego stopnia należy użyć instrumentów stalowych palcowych.

7. W kanałach zakrzywionych należy szczególnie bardzo dokładnie rozszerzyć część koronową kanału korzeniowego.

8. Jeżeli instrument rotacyjny stosunkowo łatwo przechodzi przez kanał i wyczuwamy nagle że natrafia jakby na dno - nie należy absolutnie stosować dodatkowego nacisku !. Instrument może ulec zakrzywieniu i złamaniu. W takich przypadkach należy użyć instrumentu stalowego palcowego o mniejszym rozmiarze i zbieżności 2%,.

9. Instrument rotacyjny NiTi nie może pracować na całej długości ostrza. Wierzchołek i koronowa część instrumentu powinna być wolna od opiłek, pracuje tylko część środkowa, lub tylko część wierzchołkowa, lub tylko część koronowa. Instrumenty rotacyjne z każdego systemu należy dobrać tak, aby spełnić ten warunek.

10. Jeżeli instrument zaczyna się blokować w kanale, należy przerwać pracę i poszerzyć koronową część kanału instrumentem o większym stoćku. Do tego celu stosujemy: instrumenty o rozszerzeniu od 4% do 6% i o większym rozszerzeniu, dryle typu Gates-Glidden, i znakomite instrumenty ultradźwiękowe.

11. Niezależnie od zastosowanej techniki instrumenty NiTi należy wprowadzać drobnymi odcinkami, stopniowo bardziej biernie niż wprowadza się instrumenty stalowe. Wierzchołek instrumentu nie powinien być stosowany jako dryl nawiercający kanał ale tylko jako prowadząca część instrumentu

12. Nie wolno się spieszyć !! Nie należy być zbyt zachłannym i usiłować zrobić coś więcej i szybciej niż to do czego instrumenty są zaprojektowane. Nie dać się zwieźć demonstracjami super elastyczności  tych instrumentów.

13. Kontrolować część tnącą instrumentu przed włożeniem  do kanału. Instrumenty NiTi w przeciwieństwie do stalowych mają bardzo dobrę pamięć, jeżeli są zgięte należy je wyrzucić Test na zgięcie - przed włożeniem do kanału.

14. Kontrolować długość instrumentu; każdy sprawdzić, długości nie zawsze są dokładne.